Rola witamin w organizmie dorosłego człowieka

Bez nich organizm nie umiałby prawidłowo funkcjonować, a ich niedobór jest częstą przyczyną chorób. Mowa o witaminach. Czy wiesz jaka jest rola witamin?

Witaminy to substancje egzogenne, niezbędne do funkcjonowania organizmu. Niestety większość z nich musi być podawana z zewnątrz, bo organizm nie jest w stanie ich samodzielnie wyprodukować. Z wyjątkiem witaminy D, która wytwarza się pod wpływem słońca, wszystkie inne witaminy pochodzą z naszego pożywienia.

Rola witamin – krótka historia

Czy wiesz kto odkrył rolę witamin? Odpowiedź brzmi: Kazimierz Funk. To polski biochemik, który przełomowego odkrycia dokonał w 1911 roku. Wówczas wyodrębnił z otrąb ryżowych związek niezbędny do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Rok później nadał mu nazwę „witamina” od łacińskich słów „vita” – życie i „amine” – związek zawierający azot. Odkrycie to było krokiem milowym w podejściu do odżywiania i znaczenia zbilansowanej diety.

Jak witaminy wpływają na organizm człowieka?

Dzisiaj rola witamin w organizmie człowieka jest już bardzo dobrze znana. Dzięki odkryciom Funka wiemy, że biorą udział we wszystkich podstawowych funkcjach organizmu, a ich niedobór skutkuje zaburzeniami, które prowadzą często do groźnych chorób, utraty masy ciała, popękanej i suchej skóry, zmęczenia, zniechęcenia oraz bólów stawów i spowolnienia tempa wzrostu włosów czy rozdwajania się paznokci. Witaminy umożliwiają odpowiedni wzrost, aktywność życiową i dobre samopoczucie. Są niezbędne do wytwarzania hormonów śledziony. Biorą udział w przemianie białkowej, tłuszczowej i węglowodanowej. Odżywiają nerwy i mózg oraz są ważnym składnikiem kości i krwi.

W jaki sposób dzielimy witaminy?

Witamy dzielone są na te, które rozpuszczają się w wodzie i te, które rozpuszczają się w tłuszczach. Do witamin rozpuszczalnych w wodzie należą: wit. A, D, E i K. Można je łatwo przedawkować, ponieważ są magazynowane przez organizm. Inaczej jest w przypadku witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Te wydalane są z organizmu na bieżąco, dlatego ich poziom musi być stale uzupełniany. Do tej grupy należą wszystkie witaminy z grupy B oraz witamina C. Pośród wszystkich witamin wyróżnia się także zespół wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT), tak zwaną witaminę F. Zalicza się do nich kwasy tłuszczowe omega 3, 6, 9, 19 i 23. Dwa ostatnie mogą być samodzielnie syntezowane przez człowieka. Natomiast pozostałe, w szczególności omega 3 i 6, powinny być na bieżąco uzupełniane.

Zapotrzebowanie na witaminy

W zależności od płci, wieku a nawet trybu życia zapotrzebowanie na witaminy jest różne. Istnieją jednak normy, które określają średnią wartość, jaka powinna być spożywana przez kobiety i przez mężczyzn w różnym wieku. Przykładowo dorosły mężczyzna o umiarkowanej aktywności fizycznej powinien spożywać ok. 3000 I.U. witaminy A, 600 I.U. witaminy D, 23 I.U. witaminy E oraz 120 µg witaminy K. Analogicznie dla kobiety w tym samym wieku zapotrzebowanie na wymienione witaminy wynosi: 2340, 600, 22 i 90.

Jak uzupełnić witaminy?

Rola witamin w organizmie człowieka jest bezsprzeczna. Większość z nich można uzupełnić odżywiając się racjonalnie. Podstawą dobrze zbilansowanej diety powinny być zatem produkty pełnoziarniste, banany, warzywa strączkowe, kurczak i ryby, wołowina, wieprzowina, jaja i produktu mleczne, a także warzywa kapustne i strączkowe. Wszystkie one uzupełnią niedobory witamin z grupy B. Z kolei witaminę C uzupełnisz jedząc owoce cytrusowe, czerwoną paprykę, brukselkę, brokuły, szpinak i nać pietruszki. Kwasy tłuszczowe NNKT znajdują się w olejach roślinnych, szczególnie lnianym, które są również bogatym źródłem witaminy E. Znajdziesz ją też w awokado, kiełkach, nasionach i orzechach. Niedobory witaminy K uzupełnisz jedząc szpinak, sałatę, kapustę, mleko i produkty mleczne oraz brzoskwinie i olej sojowy. Doskonałym źródłem witaminy A są pomidory, marchew, dynia, śliwki i morele oraz pełne mleko, masło i tłuste ryby. Najlepszym źródłem witaminy D jest słońce. Synteza skórna pod jego wpływem może pokryć aż 90% dziennego zapotrzebowania na tę substancję. Dlatego w okresie jesienno-zimowym niezbędna jest suplementacja.

Chociaż racjonalnie zbilansowana dieta jest najważniejszym elementem odżywiania organizmu, to jednak nie wszystkie witaminy jesteśmy w stanie dostarczyć do organizmu jedynie z pożywienia. Warto więc sięgnąć po suplementację poszczególnych witamin i mikroelementów, by zachować zdrowie i prawidłowe funkcjonowanie organizmu.

Jeżeli jesteś zainteresowany bardziej szczegółowymi informacjami na temat roli witamin w naszym organizmie  możesz przeczytać  –  Biotyna – sekret pięknych włosów!